Ở tất cả các quốc gia trải qua các mùa Xuân, Hạ, Thu và Đông, có một năng lượng rất khác nhau tùy thuộc vào thời điểm nào trong năm. Hãy nhìn ra bên ngoài vào mùa đông, cây cối khẳng khiu khác hẳn sự sum suê trong mùa hè. Mùa xuân với những chiếc lá xanh biếc và hoa đua nở sẽ không còn xuất hiện khi mùa thu đến. Cũng như thiên nhiên thay đổi và biến đổi từ tháng này sang tháng khác, chúng ta cũng vậy, bởi vì chúng ta cũng là một phần của tự nhiên!
Con người đã tiến hóa với mối liên hệ mật thiết với thiên nhiên, được bao bọc trong nó và phù hợp với sự thay đổi của các mùa. Tuy nhiên, khoảng 12.000 năm trước khi con người chuyển từ phong cách sống du mục, săn bắn hái lượm sang một lối sống nông nghiệp hơn, chúng ta bắt đầu dần rời xa thiên nhiên. Ngày nay, nghiên cứu cho thấy hầu hết người lớn ở Anh và Mỹ dành 90% thời gian trong ngày ở trong nhà và ít hơn 5 giờ mỗi tuần trong tự nhiên – cho dù đó là công viên địa phương, rừng hay khu bảo tồn thiên nhiên.
Hãy nhớ rằng thực phẩm chúng ta ăn, lượng ánh sáng mặt trời chúng ta tiếp xúc, các loại chuyển động mà chúng ta tham gia và giờ ngủ chúng ta nhận được đều là ‘thông tin’, cho cơ thể chúng ta biết đó là mùa và thời gian nào trong ngày. Và, do đó thời điểm trong năm tác động đến mọi thứ ở mức độ vật chất, tinh thần và cảm xúc. Ăn theo mùa (và tại địa phương nếu có thể) cung cấp cho cơ thể chúng ta những chất dinh dưỡng chính xác mà chúng ta cần để phát triển trong mùa cụ thể đó. Khi chúng ta điều chỉnh lối sống của mình với thời lượng trong ngày – chẳng hạn như thức dậy sớm vào mùa hè và muộn hơn một chút vào mùa đông – chúng ta cũng cung cấp cho cơ thể những tín hiệu cần thiết để cảm thấy khỏe mạnh quanh năm.
Cùng khởi động series “Sống giữa đời – 4 mùa tỉnh thức” với mùa hè nhé!
Mùa hè – Đỉnh cao của năng lượng ‘Dương’
Nếu mùa Xuân là tất cả để thực hiện những kế hoạch và dần hiện ra từ mùa đông “ngủ say” thì mùa hè là lúc chúng ta cất công thực hiện những kế hoạch đó, cảm thấy có động lực và tràn đầy năng lượng. Trong khi bóng tối của mùa Đông có lợi cho lối sống “Âm” là nghỉ ngơi nhiều và hướng nội, thì độ cao của mùa hè cũng là đỉnh cao của tính hướng ngoại, và thời gian để đón nhận tất cả những gì cuộc sống mang lại. Mùa hè là thời điểm để nói “có” với những lời mời, để bị cuốn vào các dự án và đam mê, đi du lịch và khám phá, và truyền nhiều niềm vui vào ngày của bạn nhất có thể.
Hãy dành một chút thời gian để suy nghĩ xem bạn có bao nhiêu ‘niềm vui’ trong cuộc sống của mình – lần cuối cùng bạn làm điều gì đó hoàn toàn vì niềm vui đó là khi nào? Lần cuối cùng bạn vui vẻ là khi nào? Nếu đã lâu, hãy thử viết ra danh sách 10 điều bạn cho là thú vị và bạn thực sự thích thú, sau đó cam kết tham gia với ít nhất một trong những hoạt động này mỗi ngày trong suốt mùa hè.
Nếu liên kết mỗi mùa với một loại hormone nhất định bên trong chúng ta, thì mùa hè được coi là hormone “dopamine”: nghĩ về niềm vui, niềm vui, sự bùng nổ của hạnh phúc và động lực, và sự phấn khích. Tham gia vào các hoạt động khiến bạn cảm thấy hào hứng và vui vẻ, tham gia vào các trò chơi, các cuộc chạy vui nhộn và bất cứ điều gì mang lại niềm vui cho bạn.
Để tham gia vào tất cả các hành động và sự phấn khích của mùa hè, điều quan trọng là bạn phải nghỉ ngơi đầy đủ và lấy lại tinh thần trong mùa thu và đông. Vì vậy, nếu ý tưởng lao đầu vào mùa này nghe có vẻ mệt mỏi, có lẽ đó là dấu hiệu cho thấy bạn cần phải sống chậm lại trong những mùa ‘âm’ hơn là thu và đông. Với đủ thời gian nghỉ ngơi và thiết lập lại, bạn sẽ sẵn sàng trở lại cuộc sống khi năng lượng thay đổi trở lại.
Vận động cường độ thấp
Với ngày dài hơn và nhiều ánh sáng mặt trời hơn, chúng ta đã phát triển để hoạt động trong thời gian dài trong suốt những ngày hè, khi chúng ta kiếm ăn, đi du lịch và kết nối xã hội một cách tự nhiên từ lúc mặt trời mọc đến lúc mặt trời lặn. Tuy nhiên, khía cạnh quan trọng khi nói đến chuyển động trong mùa hè là cường độ thấp. Tập luyện cường độ cao vào giữa ngày hè nóng nực có thể gây tổn hại và mệt mỏi cho cơ thể. Thay vào đó, hãy chọn đi bộ đường dài, đi bộ đường dài, bơi lội hoặc chơi thể thao với bạn bè là hình thức vận động không tập yoga của bạn trong mùa này.
Để cân bằng cường độ nhiệt và độ ẩm vào mùa hè, các văn bản Ayurvedic như Ashtanga Hridayam khuyên: ”Hạnh phúc khi cùng bạn bè tham gia vào các trò chơi, thú tiêu khiển và kể chuyện thú vị, trong những khu rừng hoặc khu vườn có gió mát từ hướng nam, có nhiều hồ chứa nước xung quanh”. Chúng ta có thể áp dụng lời khuyên này bằng cách dành thời gian trong rừng râm mát, trong vườn hoặc gần nước, và tham gia vào các hoạt động nhẹ nhàng và vui tươi.
Ánh nắng mặt trời – Tăng tâm trạng của bạn
Một trong những khía cạnh lớn nhất và thường bị bỏ qua của sức khỏe là có đồng hồ cơ thể cân đối. Khi đồng hồ cơ thể của chúng ta hoặc ‘nhịp sinh học’ phù hợp với nhịp điệu trong ngày, chúng ta có nhiều khả năng đạt được mức năng lượng tốt và giấc ngủ tối ưu, tiêu hóa khỏe mạnh và hormone khỏe mạnh. Có bốn yếu tố quan trọng trong việc thiết lập đồng hồ cơ thể: ánh sáng, thức ăn, chuyển động và tương tác xã hội.
Mùa hè là mùa mà chúng ta có thể tận dụng tối đa ánh sáng mặt trời buổi sáng để giúp nhịp điệu nội bộ trở lại đúng hướng, điều này cũng có tác động rất lớn đến việc có được giấc ngủ chất lượng. Khi chúng ta bước ra ngoài vào buổi sáng, các cơ quan cảm thụ ánh sáng trong mắt sẽ hấp thụ các sóng ánh sáng “xanh lam” tự nhiên phổ biến hơn từ lúc mặt trời mọc đến khoảng 11 giờ sáng. Những sóng ánh sáng này gửi một thông điệp đến não rằng đó là ban ngày. Khi bộ não nhận được thông điệp này, nó giống như xoay chìa khóa trong động cơ; hệ tiêu hóa của chúng ta bắt đầu hoạt động trở lại, chúng ta có thể tập trung hơn, chúng ta cảm thấy tràn đầy năng lượng hơn và sẵn sàng cho ngày mới.
Hãy phía trên đã đề cập rằng mùa hè có liên quan đến hormone dopamine khoái cảm? Hóa ra là khi chúng ta nhận được lượng ánh sáng mặt trời buổi sáng này, nó sẽ kích hoạt giải phóng dopamine vào cơ thể, giúp chúng ta có tâm trạng phấn chấn tự nhiên để bắt đầu ngày mới. Tuy nhiên, dopamine không chỉ mang lại niềm vui mà còn là chất dẫn truyền thần kinh chịu trách nhiệm cho động lực. Với một liều dopamine vào buổi sáng, chúng ta có thêm động lực để tiếp cận ngày mới với năng lượng, sự sống động và nhiệt tình. Chúng ta cũng có nhiều khả năng cảm thấy có động lực để lặp lại hành động tích cực ra ngoài vào buổi sáng đã khiến chúng ta cảm thấy rất vui vẻ! Các nghiên cứu chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ánh sáng càng muộn (nếu chúng ta ngủ hoặc ở trong nhà trong thời gian dài) thì chúng ta càng có nhiều khả năng cảm thấy chán nản và lờ đờ, không có động lực và uể oải trong suốt thời gian còn lại trong ngày.
Các thiền sinh cổ đại biết sức mạnh của ánh sáng mặt trời buổi sáng, và một số hình thức thực hành sớm nhất là tập trung vào việc ngắm nhìn mặt trời – nhìn lên bầu trời lúc bình minh và hoàng hôn. (Nếu bạn thực hành điều này, hãy chắc chắn rằng không bao giờ nhìn trực tiếp vào mặt trời!).
Để tận dụng tối đa ánh nắng buổi sáng mùa hè, hãy thử bước ra ngoài trong vòng 30 phút sau khi thức dậy. Chỉ mất khoảng 5 đến 10 phút để ánh sáng có tác động tích cực và đánh thức cơ thể, vì vậy bạn có thể di chuyển qua một vài vòng chào Mặt trời, nhâm nhi tách cà phê buổi sáng hoặc thực hành các bài tập khi bạn ở đó.
Thực phẩm và thảo mộc mùa hè
Với sự di chuyển và hoạt động nhiều hơn trong suốt mùa hè, cũng có một chút căng thẳng oxy hóa. Căng thẳng oxy hóa là phản ứng tự nhiên của các tế bào và mô bị phá vỡ khi chúng ta di chuyển và tập thể dục và dành nhiều thời gian dưới ánh nắng mặt trời. Mặc dù nghe có vẻ đáng sợ, nhưng phản ứng này xảy ra mọi lúc; các mô bị phá vỡ, sửa chữa và trở lại mạnh mẽ hơn.
Để ngăn chặn tình trạng căng thẳng oxy hóa trở nên có hại khi chúng ta tham gia vào một lối sống “dương” hơn vào mùa hè, bạn nên tiêu thụ nhiều thực phẩm có nhiều chất chống oxy hóa hơn. Tất nhiên, thiên nhiên biết điều này, và rất nhiều loại thực phẩm trong mùa hè rất giàu chúng! Chọn ổi, chanh, bưởi… tất cả đều chứa nhiều chất chống oxy hóa và vitamin C.
Nếu bạn yêu thích các loại trái cây ngon ngọt như dưa và đu đủ, hoặc chuối và dứa ngọt ngào, đây là mùa để thưởng thức chúng. Nếu bạn sống theo mùa, di chuyển thường xuyên trong ngày và tiếp xúc với ánh nắng mặt trời đầy đủ, cơ thể bạn có nhiều khả năng tiêu hóa tốt carbohydrate và trái cây hơn, và bạn có thể nhận thấy đây là những thực phẩm bạn đang thèm ăn ngay bây giờ. Trong khi một bữa ăn vào mùa Đông có thể chứa nhiều chất béo và protein hơn, thì mùa hè là thời điểm bạn nên ăn nhiều loại trái cây và rau quả nhiều màu sắc theo mùa càng tốt. Bạn sẽ cung cấp cho cơ thể các chất chống oxy hóa, cũng như cung cấp cho mình các loại vitamin cần thiết để xây dựng một hệ thống miễn dịch mạnh mẽ khi chúng ta bước vào mùa thu.
Về các loại thảo mộc và gia vị, hãy chọn những loại có tác dụng làm dịu và giải nhiệt cho bạn. Mùa hè là mùa năng lượng “Pitta” cao, khi quá mức có thể khiến chúng ta cảm thấy quá nóng, cáu kỉnh, viêm nhiễm và có tính axit. Để khắc phục và ngăn ngừa điều này, hãy thêm các loại thảo mộc tươi như bạc hà, húng quế, thì là, rau mùi và mùi tây vào các món ăn của bạn (dùng để trộn salad tươi ngon là tốt nhất), và các loại thảo mộc khô như thì là và hoa cúc vào trà. Để giảm nhiệt quá mức và năng lượng Pitta, hãy ưu tiên khẩu vị của thực phẩm ngọt, đắng và làm se tự nhiên. (Hãy nghĩ đến trái cây, rau lá xanh, bông cải xanh, rau mầm và rau mầm).
Giao lưu – Đây là mùa tiệc tùng
Do những hạn chế khác nhau trên toàn thế giới trong năm qua, thật khó để hòa nhập xã hội theo cách chúng ta vẫn thường làm. Khi thế giới mở ra, tùy thuộc vào sở thích cá nhân mà chúng ta dành bao nhiêu thời gian cho người khác. Tuy nhiên, nói chung, mùa hè là thời điểm con người phát triển để trở nên xã hội nhất, kết bạn và giao lưu với những người quen mới. Trái ngược hoàn toàn với năng lượng ngủ đông, vui vẻ và thời gian dành cho gia đình của mùa đông, mùa hè nói về sự hướng ngoại, khám phá và phiêu lưu. Để khai thác khía cạnh mạo hiểm hơn của bạn, có thể lên kế hoạch cho một chuyến đi đến một nơi nào đó mới mẻ hoặc tham gia vào một hoạt động mà bạn chưa bao giờ thử trước đây như lướt ván, lớp học khiêu vũ hoặc chạy.
Các cơ quan cần chăm sóc vào mùa hè
Trong y học cổ truyền Trung Quốc, tim được coi là một trong những cơ quan chúng ta cần chú trọng chăm sóc trong mùa hè. Trái tim tượng trưng cho hạnh phúc, phấn khích, tình yêu, đam mê và chuyển động, và để “nuôi” cơ quan này, chúng ta nêntham gia vào các hoạt động vui vẻ và thú vị. Bạn nên thức dậy sớm, tìm kiếm các hoạt động thú vị và đưa bạn vào trạng thái trôi chảy, để nuôi dưỡng các dự án sáng tạo và đón nhận những trò chơi trẻ thơ thường xuyên hơn.
Màu xanh lá cây cũng giúp cân bằng năng lượng tim, vì vậy hãy bao quanh bạn bằng những sắc xanh tự nhiên của thiên nhiên, thực phẩm xanh và thậm chí cả quần áo màu xanh lá cây. Hãy thử hành động và nói từ trái tim của bạn nhiều hơn trong mùa này. Rất thường chúng ta gạt những gì trái tim mình thực sự cần sang một bên để thay cho những gì mà cái đầu đang mách bảo chúng ta rằng chúng ta nên làm. Vì vậy, lần tới khi bạn phải đưa ra quyết định, hãy thử đặt tay lên trái tim và cảm nhận điều bạn thực sự cần. Trái tim của bạn nói rằng bạn cần điều gì ngày hôm nay?
Các tư thế yoga cho mùa hè
Các tư thế nhẹ nhàng giúp mở rộng tim và phổi, tạo cảm giác rộng rãi và thư giãn hệ thần kinh là một cách tuyệt vời để khắc phục những ngày hè nóng nực, ẩm ướt và bận rộn. Để cân bằng tất cả các hoạt động và sự phấn khích của mùa hè, hãy thực hành các tư thế Âm như Sphinx và Seal, các tư thế phục hồi lưng được hỗ trợ bởi một người hỗ trợ và Viparita Karani, hoặc tư thế “gác chân lên tường” nếu chân bạn cảm thấy nặng nề hoặc sưng tấy sau một ngày dài trong ánh mặt trời.
Pranayama cho mùa hè
Chúng ta có thể sử dụng các phương pháp pranayama để giúp tăng cường mức năng lượng vào đầu ngày – đặc biệt là khi kết hợp với một liều dopamine buổi sáng từ ánh nắng mặt trời – mà còn để làm dịu và giải nhiệt, và ngăn ngừa “kiệt sức”. Trong những giờ đầu, thực hành một vài hiệp Surya Bhedana, còn được gọi là “Hơi thở kích hoạt mặt trời” hoặc đơn giản là “Thở bằng lỗ mũi phải”.
Các nghiên cứu chỉ ra rằng khi chúng ta thở bằng lỗ mũi bên trái hoặc bên phải, điều này có thể tác động sâu sắc đến hoạt động của não bộ. Hít thở bằng lỗ mũi bên phải có liên quan đến việc tăng cường tập trung, tư duy logic và sức mạnh tiêu hóa, kích thích năng lượng bên trong Pingala Nadi, một kênh năng lượng tinh tế liên quan đến các khía cạnh “nam tính” và truyền thống hơn của chúng ta. Khi bạn cần giải nhiệt, hãy luyện tập hơi thở Sitali bằng cách cuộn lưỡi và “hút” không khí vào, như khi bạn làm với ống hút. Giữ hơi thở trong giây lát, sau đó thở ra từ từ bằng mũi và lặp lại hai lần nữa.
Nếu những lời khuyên này đã truyền cảm hứng cho bạn để sống theo mùa hơn trong Mùa hè này, hãy bắt đầu bằng cách điều chỉnh nhịp điệu cá nhân của bạn với nhịp điệu của tự nhiên. Hãy ra ngoài vào buổi sáng, thêm một chút niềm vui vào ngày của bạn và có lẽ nói “có” để cuộc sống thêm một chút vào mùa này.
Tự chữa lành – Vibes of u (Biên tập)